De Arnhemse gemeenteraad heeft 4 december 2017 een start gemaakt met de behandeling van het Masterplan Eilanden 3.0. Dit plan is een uitwerking van Gebiedsvisie Stadsblokken Meinerswijk fase 2 en gemaakt door Kondor Wessels Projecten (KWP). Kritisch kijkend naar het Masterplan en het hoofdlijnenakkoord kunnen Milieudefensie en Kloppend Stadshart niet anders dan concluderen dat de stad de financiële lasten krijgt en projectontwikkelaar KWP de financiële lusten van dit project. Daarnaast concluderen de beide partijen dat de gemeente onvoldoende kritisch is op de lange termijneffecten van bouwen in de uiterwaard. Ze lijkt zich niet te bekommeren om klimaatverandering, grotere neerslaghoeveelheden en hogere waterstanden.
Financiële lusten en lasten
De gemeente is opgetogen een groot aantal hectaren natuur om niet te krijgen van KWP. Aan deze hectaren zitten echter wel een aantal voorwaarden. Als de gemeente het bestemmingsplan goedgekeurd heeft, krijgt zij van KWP de gronden voor maximaal 15 jaar in beheer. Nadat KWP een bepaald percentage van de bebouwing daadwerkelijk gerealiseerd heeft, wordt de gemeente eigenaar van de gronden. Met deze afspraken dwingt KWP de gemeente om mee te werken aan woningbouw in het gebied.
KWP heeft tot 25 jaar de optie de natuurgronden terug te krijgen als een deel van deze gronden alsnog een woningbouw of andere commerciële functie krijgt. De vraag is gaan ze deze optie bewust uitnutten of is dit alleen hypothetisch.
Zo snel de gemeente de gronden in beheer krijgt, start voor de gemeente de financiële beheerlasten. Provinciale natuurbeheersubsidies ontvangt een gemeente niet, terwijl een natuurbeheerorganisatie, stichting of KWP wel subsidie hadden kunnen krijgen. Het lijkt hiermee erop dat gemeente en KWP niet hebben gezocht naar subsidies, zoals beloofd in de Refendumperiode.
KWP investeert in woningen en enkele publieke functies. Als deze eenmaal klaar zijn, dan zullen de winstgevende onderdelen door KWP beheerd gaan worden. Denk aan het evenemententerrein, de horeca en de delen van de steenfabriek Meinerswijk die verhuurd gaan worden. Onderdelen die geld kosten, denk aan onderhoud van – in uiterwaard liggende – wegen en openbare ruimte geeft KWP aan de gemeente. Arnhem krijgt hiermee een intensivering van het beheer met bijhorende lasten, terwijl KWP de lusten zelf houdt.
Met deze – in het Hoofdlijnenakkoord – gemaakte afspraken lijkt de gemeente de redenen los te laten voor het toestaan van (functie-ondersteunende) bebouwing. De hoofdreden voor de bebouwing was immers dat een beperkte mate van woningbouw het mogelijk maakt dat de gemeente met gesloten beurs het beheer van natuur, openbare ruimte en publieke voorzieningen in Stadsblokken-Meinerswijk kan uitvoeren.
In de referendumperiode is door de wethouder König beloofd dat zo min mogelijk gebouwd gaat worden, alleen de hoeveelheid woningen die nodig zijn om met gesloten beurs publieke functies te ontwikkelen en beheren. In het Masterplan lijkt er echter alleen maar meer bebouwing bijgekomen. Helderheid wordt hierover niet verschaft. Er wordt al gesproken over 500 woningen, terwijl tijdens het referendum 350 nog als maximum gezien werd.
Stichting Kloppend Stadshart en Milieudefensie hebben de gemeenteraad gevraagd dit Masterplan strikt te toetsen aan de Kaderstellende notitie. En toe te zien dat woningbouw beperkt wordt en alleen dient om beheerkosten en publieke functies financieel te ondersteunen. En daarnaast toe te zien dat het Masterplan de eenheid van Stadsblokken Meinerswijk vergroot en de versnippering van het gebied verder laat afnemen.
Klimaatverandering
KWP en gemeente willen na vaststelling van dit Masterplan snel koersen richting bestemmingsplan. Maar veel vragen over de effecten van woningbouw zijn nog niet beantwoord. Hoe toekomstbestendig is woningbouw in een uiterwaard met het oog op klimaatverandering? Ook zijn de effecten van de nieuwe nevengeul op de bestaande bebouwing nauwelijks onderzocht, een deel van de bestaande bebouwing lijkt bij hoogwater aanzienlijke schade te gaan leiden. En hoe zit het met de grondwatereffecten van de geul? Gaat deze de Veluwe en de Arnhemse parken aantasten?
Het Masterplan lijkt bijna te zijn vergeten dat de bebouwing in een uiterwaard ligt. Heeft de gemeente Arnhem überhaupt wel nagedacht over de gevolgen van bouwen in de uiterwaard? En dat terwijl de gemeente hoog van de toren blaast met ‘Groen Arnhem’ en ‘Samen maken we Arnhem Klimaatbestendig’
Geen participatie bij tot stand komen Masterplan
Vol trots melden KWP en wethouder König dat het plan gemaakt is met de Arnhemmers en dat er met meer dan 100 mensen en organisaties gesproken is. Deze mensen en organisaties geven echter richting stichting Kloppend Stadshart en Milieudefensie aan dat de meeste gesprekken informerend van aard waren en dat inbreng niet of nauwelijks terugkomt in het plan. Sterker nog we horen diverse geluiden dat organisaties verplicht worden positief tegenover het plan te staan, om bijvoorbeeld niet hun tijdelijke gebruikerscontract tot een abrupt einde te zien komen. De laatste boer uit het gebied is het bekendste voorbeeld. Een kritische houding tijdens het referendum betekende het einde van zijn al jarenlang lopende pachtcontract.
Lees hier onze uitgebreide schriftelijke reactie die wij samen met Kloppend Stadshart ingediend.